Staraniowy.pl

Nieprawidłowości dotyczące produkcji plemników to jedna z częstych przyczyn męskiej niepłodności. Zaburzenia mogą dotyczyć niewystarczającej liczby plemników, ich ruchliwości czy morfologii. Jednym z najpoważniejszych zaburzeń w tej dziedzinie jest tzw. azoospermia, czyli – brak plemników w nasieniu. Jak to możliwe i czy istnieje sposób na wznowienie ich produkcji?

Jak wiemy, plemniki – by były w stanie dotrzeć do komórki jajowej w odpowiednim czasie i wykonać swoje zadanie – muszą posiadać odpowiednią budowę i właściwości. Dobrze, jeśli ich liczba jest duża – wtedy szansa, że któryś z „osobników” dotrze do celu i zrobi, co trzeba zdecydowanie rośnie. Tymczasem zdarzają się przypadki, w których plemników w nasieniu – po prostu nie ma. Jak można się domyślić, to spora przeszkoda na drodze do rodzicielstwa. Czy możliwa do pokonania? Czy do zapłodnienia może dojść pomimo braku plemników…?

Brak plemników – jak to możliwe?

Odpowiedź na powyższe pytanie oczywiście brzmi NIE. Na szczęście azoospermia to jeszcze nie wyrok – sama diagnoza nie oznacza, że mężczyzna nigdy nie będzie w stanie spłodzić biologicznego potomka. Zanim podpowiemy, jak sobie radzić w przypadku zdiagnozowania tego rodzaju zaburzenia, wyjaśnijmy, jakie mogą być jego przyczyny.

Możliwych powodów powstania tego rodzaju sytuacji podaje się kilka. To w głównej mierze:

• powikłania po chorobach wieku dziecięcego, np. śwince,
• pojawienie się mutacji określonego genu – choroba wrodzona,
• niedorozwój, zanik lub utrata jąder,
• nowotwory jąder,
• zespół komórek Sertoliego – brak komórek plemnikotwórczych,
• żylaki powrózka nasiennego,
• skutek uboczny zażywania określonych leków oraz powikłanie po radio- lub chemioterapii,
• zaburzenia hormonalne  – zbyt duża liczba estrogenów, androgenów i prolaktyny, zbyt mało gonadotropin,
• uszkodzenie kanalików plemnikotwórczych, do którego może dojść w wyniku zapalenia lub napromieniowania.

Jak to sprawdzić?

Azoospermia nie daje żadnych widocznych objawów. Najczęściej mężczyźni dowiadują się o istnieniu zaburzenia w przypadku przedłużających się starań o dziecko. Jednym z badań podstawowych w takiej sytuacji jest bowiem badanie nasienia. W czasie tego badania nasienie jest oglądane pod mikroskopem, który pozwala stwierdzić, czy w ejakulacie znajdują się plemniki. Jeśli nie można ich dostrzec, nasienie zostaje odwirowane w specjalnej wirówce – istnieje szansa, że plemniki uda się zlokalizować w powstałym w ten sposób osadzie.

Jeśli i wówczas plemników nie uda się wykryć, diagnoza jest praktycznie jednoznaczna, jednak dla pewności przeprowadza się jeszcze jedno badanie pod mikroskopem. Pozwala ono stwierdzić, czy do poprzedniego testu nie została przypadkowo pobrana niefortunna próbka niezawierająca plemników, podczas gdy w ejakulacie plemniki się znajdują – tyle, że w niewielkiej liczbie. Jeśli kolejne badanie nie pozostawia wątpliwości, przyczyną jest na pewno azoospermia.

 Azoospermia – brak szansy na dziecko?

Taką możliwość trzeba oczywiście brać pod uwagę, jednak warto wiedzieć, że sama diagnoza nie oznacza jeszcze wyroku. Wszystko zależy od tego, jaka jest przyczyna zaburzenia. Jak łatwo się domyślić, zanik czy utrata jąder to sytuacje nieodwracalne, w których trudno liczyć na wznowienie produkcji plemników. Podobnie jak w przypadku, kiedy azoospermia okazuje się być wadą wrodzoną.

Po stwierdzeniu azoospermii konieczne jest więc przeprowadzenie kolejnych badań, takich jak chociażby oznaczenie poziomu hormonów czy badania andrologiczne, które podpowiedzą, co jest powodem takiego stanu rzeczy i jakie kroki należy podjąć w dalszej kolejności.

Jeżeli badania dają nadzieję, że plemniki zachowały się jądrach, wówczas wykonuje się ich biopsję. Badanie to pozwala stwierdzić, czy zaburzenie wynika z niedrożności przewodów wyprowadzających nasienie z jąder czy raczej zaburzeń w produkcji plemników. Jeśli badanie potwierdza produkcję plemników przez jądra, przyczyna azoospermii leży najprawdopodobniej w niedrożności nasieniowodów. To korzystna diagnoza! Istnieje bowiem szansa, że nasieniowody uda się udrożnić.

Jeśli okaże się, że chirurgiczna korekcja dróg wyprowadzających nasienie nie jest możliwa, wtedy rozważa się zastosowanie metod wspomaganego rozrodu (dzięki biopsji można pobrać plemniki do zamrożenia i wykorzystania przy zapłodnieniu pozazustrojowym).