Staraniowy.pl

To jedna z głównych obaw, jakich doświadczają kobiety zmuszone do poddania się chemioterapii.  Czy może ona obniżyć płodność? Czy  może zmniejszyć szanse kobiety na zajście w ciążę? Czy może wreszcie doprowadzić do zupełnej niepłodności? Jak chemioterapia wpływa na płodność kobiet oraz co istotne – jak sprawa wygląda w przypadku mężczyzn?

Chemioterapia, czyli…

Chemioterapia to jeden ze sposobów walki z nowotworem, który pozwala na niszczenie komórek rakowych bez względu na to, gdzie się one znajdują. Chemioterapia, w zależności od tego, z jakim nowotworem walczy, gdzie jest on umiejscowiony i jakie jest stadium rozwoju choroby, może wyleczyć ją w zupełności, zahamować jej rozwój, spowolnić jej postęp bądź złagodzić objawy i poprawić jakość życia chorego. Leczenie za pomocą chemioterapii polega na używaniu syntetycznych związków chemicznych (farmakologicznych) i może być stosowane zarówno jako samodzielna metoda leczenia, jak i w postaci uzupełnienia dla leczenia chirurgicznego i radioterapii. W przypadku chemioterapii nowotworów (za pomocą chemioterapii można także zwalczać choroby spowodowane przez drobnoustroje oraz pasożyty) stosuje się związki zwane cytostatykami. Leczenie można podzielić na kilka typów. Chory może otrzymywać leki w postaci tabletek, kapsułek i płynów; domięśniowo (w zastrzykach); dożylnie w zastrzykach lub też dożylnie w kroplówkach.

Chemioterapia – skutki uboczne

Mimo że uważana za bardzo skuteczną w walce z nowotworem, metoda ta wpływa nie tylko na chore komórki. Skutki uboczne chemioterapii są zależne  od rodzaju leków, jakie przyjmuje chory, ale także od jego organizmu, który reaguje indywidualnie na podawana środki chemiczne.

Wśród najczęściej występujących niepożądanych skutków  tego sposobu leczenia  wymienia się następujące konsekwencje:

• wypadanie włosów,
• nudności, wymioty,
• biegunka,
•  zaparcia,
• zmęczenie, anemia,
• zwiększona podatność na infekcje,
• problem z krzepnięciem krwi,
• problemy z jamą ustną, dziąsłami i gardłem,
• problemy ze skórą,
• problemy z mięśniami i nerwami (mrowienie lub drętwienia w rękach lub stopach),
• problemy z nerkami i pęcherzem moczowym.

Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, czy chemioterapia obniża płodność chorego. Od czego to zależy i jak wielkie jest ryzyko, że leczenie zmniejszy naszą szansę na dziecko?

Chemioterapia a płodność

Chemioterapia może w pewien sposób wpłynąć na organy płciowe (zarówno w przypadku kobiet jak i mężczyzn), co jednak nie jest regułą. Wszystko to jest zależne od wielu czynników, takich jak: rodzaj przyjmowanego leku, konieczna dawka przyjmowanego leku, wiek chorego, jego ogólny stan zdrowia oraz indywidualne reakcje organizmu pacjenta.

Kobiety

W jaki sposób leczenie chemioterapią może wpłynąć na płodność kobiety? Cytostatyki mogą doprowadzić do uszkodzenia jajników (a to do niepłodności przejściowej lub trwałej) oraz obniżyć liczbę wytwarzanych przez nie hormonów. Stąd właśnie w przypadku niektórych pacjentek dochodzi do zahamowania menstruacji bądź zaburzenia jej regularności.  Innym możliwym skutkiem ubocznym leczenia, związanym z płodnością kobiety, jest wystąpienie symptomów przyspieszonej menopauzy, a więc takie objawy jak (poza wspomnianymi problemami z menstruacją): uderzenia gorąca, suchość skóry, uczucie suchości, swędzenia lub pieczenia w pochwie, kobieta może także stać się bardziej podatna na różnego rodzaju infekcje w pochwie. W zależności od tego, z jakim nowotworem mamy do czynienia, lekarz może przepisać pacjentce, jeszcze przed rozpoczęciem chemioterapii, specjalne leki hormonalne, które mają na celu złagodzenie objawów menopauzy. Niestety, nie eliminują one  ryzyka wystąpienia niepłodności. W przypadku, kiedy w wyniku leczenia nastąpiła tzw. niepłodność przejściowa, po jego zakończeniu czynność hormonalna jajników powraca.

Mężczyźni

W jaki sposób leczenie chemioterapią może wpłynąć na męską płodność. Cytostatyki mogą niekorzystnie wpłynąć na plemniki: zmniejszyć ich liczbę, obniżyć ich zdolność do poruszania się bądź spowodować zmiany w ich jakości. Niestety, zmiany te mogą doprowadzić do bezpłodności (przejściowej lub trwałej). Z uwagi na ryzyko niepłodności, niektórzy mężczyźni decydują się na to, aby przed rozpoczęciem chemioterapii zabezpieczyć nasienie w tzw. banku nasienia.

Zapłodnienie

Oczywiście w trakcie stosowania chemioterapii może dojść do zapłodnienia, ale nie jest to szczególnie wskazane. Warto mieć na uwadze, że niektóre z przyjmowanych leków mogą spowodować uszkodzenie płodu.  Z tego też względu zaleca się unikania ryzyka zapłodnienia w tym okresie poprzez stosowanie środków antykoncepcyjnych o dużej skuteczności. Najlepiej, aby to lekarz zasugerował najbezpieczniejszy sposób antykoncepcji.

Ciąża

Bywa i tak, że kobieta zachodzi w ciążę jeszcze przed zdiagnozowaniem nowotworu i przed rozpoczęciem leczenia. Należy wówczas szczegółowo przedyskutować wszelkie aspekty utrzymania ciąży z lekarzem prowadzącym. Czasami jest możliwe opóźnienie rozpoczęcia przyjmowania leków do terminu porodu, ale nie jest to sytuacja częsta (wszystko zależy od typu nowotworu, stopnia zaawansowania choroby i typu planowanego leczenia).

Z uwagi na to, że ryzyko wystąpienia niepłodności w efekcie stosowania chemioterapii jest zależne od wielu czynników, jego wielkość powinna być omówiona z lekarzem jeszcze przed rozpoczęciem leczenia.