Staraniowy.pl

Ciąża po menopauzie dla większości kobiet brzmi jak abstrakcja. Bo czy to możliwe, skoro cykl miesiączkowy zanika, a produkcja najważniejszych kobiecych hormonów zostaje zahamowana?  Spektakularne efekty eksperymentów z przeszczepami tkanek jajnikowych sugerują, że macierzyństwo nie jest zarezerwowane jedynie dla kobiet w wieku prokreacyjnym.

Menopauzalna burza

Niewiele jest kobiet, które wejście w okres przekwitania przyjmuje ze stoickim spokojem. Nic dziwnego – objawy menopauzy są uciążliwe fizycznie i przykre z emocjonalnego punktu widzenia. Bóle głowy, uderzenia gorąca, nagłe zmiany nastrojów, uczucie zmęczenia, apatia, szereg symptomów ze strony układu moczowo-płciowego, a do tego pesymistyczne myśli o „końcu własnej kobiecości” sprawiają, że czas ten jest niezwykle trudnym okresem w życiu dojrzałych kobiet. Klimakterium to jednak naturalny etap życia, który nie tylko kończy pewne procesy organiczne (zahamowanie zdolności rozrodczej przez mniejszą syntezę hormonów płciowych i zatrzymanie owulacji oraz miesiączkowania), ale też chroni organizm przed długotrwałą i szkodliwą ekspozycją na działanie estrogenów (wysoki poziom tego hormonu w organizmie przez długi czas może prowadzić do raka sutka lub macicy).

Ciąża po menopauzie

Naturalne poczęcie po menopauzie nie jest możliwe, ale ciąża w okresie przekwitania, przed wystąpieniem ostatniej miesiączki – już tak. Wszystko to za sprawą powolnego wygasania czynności jajników i występowania cykli owulacyjnych.

Wśród kobiet panuje niesłuszne przekonanie, że po ukończeniu 45. roku życia stają się niepłodne i nie mają szansy na poczęcie nowego życia. Z tego względu rezygnują całkowicie z antykoncepcji, stwarzając tym samym zagrożenie dla swojego zdrowia. Okazuje się bowiem, że w tym wieku możliwe są nie tylko cykle owulacyjne, ale także zapłodnienie. Choć do naturalnej ciąży w okresie przekwitania nie dochodzi często, jest ona możliwa, ponieważ okres wygasania czynności jajników (a więc także syntezy hormonów płciowych) rozciąga się w czasie i może trwać nawet kilka lat. Do zapłodnienia nie może dojść tylko w jednym wypadku – kiedy miała miejsce menopauza, czyli ostatnia miesiączka. Moment jej wystąpienia jest jednak niemożliwy do przewidzenia, a pomyłki w jej wyznaczaniu wynikają z bardzo nieregularnych i nietypowych krwawień w całym okresie okołomenopauzalnym. Zdarza się, że menstruacje występują z kilkumiesięcznymi przerwami, nierzadko brane są też za „zwykłe” plamienia. Choć czas między krwawieniami w tym okresie jest bardzo indywidualny, lekarze twierdzą, że o wystąpieniu menopauzy można mówić dopiero po ponad półrocznym braku miesiączki. Jeśli w okresie przejściowym dochodzi do zapłodnienia, ciąża zawsze otrzymuje wysoki stopień ryzyka i jest poddawana wnikliwej obserwacji specjalistów. Dla kobiet dojrzałych taka ciąża jest dużym obciążeniem, wywołującym wiele przykrych dolegliwości i zwiększającym ryzyko zachorowań na różne schorzenia, a ponadto stanowi zagrożenie dla zdrowia i życia płodu.

Przeszczep tkanki jajnika

Nie wszystkie kobiety chcą lub mogą poświęcić się macierzyństwu w okresie swojej największej płodności. To dlatego do drzwi klinik leczenia niepłodności niejednokrotnie pukają kobiety dojrzałe, które chcą poddać się procedurze zapłodnienia in vitro. Ta właśnie metoda zapłodnienia u pań po 40.-45. roku życia jeszcze do niedawna była dla nich jedyną szansą na spełnienie marzenia o potomstwie. Rozwój medycyny i nowoczesnych technologii daje jednak nadzieję na naturalną ciążę po menopauzie. Wszystko za sprawą udanych eksperymentów przeszczepiania tkanek jajnikowych, które dokonano u pacjentek z przeszłością onkologiczną. Zabieg polega na pobraniu fragmentu tkanki, zamrożeniu jej na określony czas (w przypadku kobiet chorych na nowotwór – do czasu zakończenia inwazyjnej terapii) i wszczepieniu do jajnika w momencie, gdy kobieta będzie zdrowa i/lub gotowa na macierzyństwo. Jajniki odzyskują naturalną czynność, a kobieta może cieszyć się płodnością. Dr Sherman Silber, amerykański lekarz, pracujący w szpitalu St. Louis w Missouri, który wykonał już kilkanaście transplantacji tego typu, twierdzi, że metoda ta jest nie tylko spektakularna, ale i skuteczna – jego pacjentki z powodzeniem zaszły w ciążę nawet po 7-10 latach od zamrożenia tkanki jajnikowej.

Transplantacja a menopauza

Do tej pory metoda przeszczepiania tkanki jajnika stosowana była wyłącznie u kobiet po chorobie nowotworowej, ale wśród naukowców szybko pojawiły się dyskusje na temat rozszerzenia przeznaczenia innowacyjnej techniki. Podczas lipcowej konferencji Europejskiego Towarzystwa Rozrodu Człowieka i Embriologii zastanawiano się, czy transplantacje tego typu sprawdziłyby się w przypadku przedwczesnej menopauzy. Problem jest o tyle istotny, że niektóre kobiety, które odkładają macierzyństwo na okres między 30. a 40. rokiem życia, mają w rodzinie przypadki wystąpienia przedwczesnej menopauzy, np. ich mama lub babcia doświadczyły ostatniej miesiączki przed wejściem w czwartą dekadę życia. Przeszczep zdrowego fragmentu jajnika, uzyskanego okresie największej płodności, byłby dla nich szansą na ciążę w czasie, gdy są na nią gotowe. Naukowcy, mimo iż widzą w metodzie potencjał, zdolny sprawdzić się na innych niż onkologia obszarach, podchodzą jednak do tego pomysłu sceptycznie. Największe obawy związane są z niewłaściwym wykorzystywaniem metody (odkładanie macierzyństwa na czas rozwoju osobistego i zawodowego), a w konsekwencji szkodliwego przedłużania okresu przekwitania. Z tego powodu większość badaczy ostrożnie wskazuje na te techniki wspomagania rozrodu, które są przeznaczone dla kobiet dojrzałych i które okazały się w praktyce najlepsze dla ich zdrowia (np. IVM – in vitro mutariation).