Niepłodność – przyczyny i czynniki ryzyka

Profile photo of dr Janusz Pałaszewski dr Janusz Pałaszewski ginekolog-położnik z Kliniki Leczenia Niepłodności INVICTA
dodany: Komentarze 2
iStock_000005083391Medium

Trudności z poczęciem dziecka może mieć nawet co druga para. O niepłodności mówi się, jeśli partnerzy bezskutecznie starają się o potomstwo przez okres powyżej 12 miesięcy, regularnie współżyjąc (3-5 razy w tygodniu) i nie stosując środków antykoncepcyjnych. Jeśli pojawi się tego rodzaju problem, warto zasięgnąć porady lekarza i przeprowadzić odpowiednie badania. Co istotne, niepłodność w równym stopniu dotyczy zarówno kobiet, jak i mężczyzn, ważne jest więc, by oboje poddali się diagnostyce i spotkali ze specjalistą.

Rezerwa jajnikowa – klucz do sukcesu

Szanse kobiety na zajście w ciążę można oszacować m. in. na podstawie poziomu hormonu AMH.  Badanie wykonywane jest z krwi pacjentki, a jego wynik pozwala określić poziom rezerwy jajnikowej, czyli jej potencjał rozrodczy. Dziewczynka, przychodząc na świat, posiada ok. 2 mln pęcherzyków jajnikowych pierwotnych, gdy zaczyna dojrzewać, jest ich ok. 200-400 tys.

W ciągu całego życia kobiety w dojrzałą komórkę jajową przekształci się niespełna 400 pęcherzyków pierwotnych. W każdym cyklu część z nich jest zużywana, a rezerwa jajnikowa stopniowo obniża się wraz z wiekiem. Określenie poziomu AMH umożliwia lekarzowi oszacowanie, ile czasu pozostało pacjentce na starania o dziecko oraz kiedy w przybliżeniu wystąpi u niej menopauza.

Hormony pod lupą

Regularne, prawidłowe cykle oraz występowanie owulacji (jajeczkowania) są kluczowe dla możliwości zajścia w ciążę.  Najczęściej uznaje się, że właściwa długość cykl menstruacyjnego powinna wynosić od 24 do 35 dni.  Jeśli pacjentka nie jest w stanie określić przybliżonej daty krwawienia, bo jej cykle są raz dłuższe, raz krótsze, warto zbadać przyczynę nieregularności.

Występujące nieregularnie miesiączki mogą często wskazywać na nieprawidłową gospodarkę hormonalną, a – co za tym idzie – zaburzenia procesu owulacji. Wiązać się one mogą z chorobami tarczycy, zespołem policystycznych jajników (PCO), zaburzeniami fazy lutealnej, a nawet przyjmowaniem niektórych leków. Jeśli jajeczkowanie nie przebiega odpowiednio, pojawiają się problemy z zajściem w ciążę.
Po poradę najlepiej udać się do ginekologa. Lekarz przeprowadzi badanie USG i zleci ewentualne badania hormonalne. Po określeniu podłoża problemów, będzie w stanie zaproponować dostosowaną do sytuacji pacjentki ścieżkę postępowania.

Sonda

Jak długo staracie się o dziecko?

Zobacz wyniki

Loading ... Loading ...

Gdy boli

Doznania bólowe podczas współżycia oraz w trakcie miesiączki mogą świadczyć o rozwoju stanów zapalnych miednicy lub emdometriozie. Przyczyną infekcji w obrębie narządów rodnych mogą być bakterie lub wirusy – jeśli dolegliwości nie będą leczone w odpowiedni sposób, pojawić się mogą zmiany utrudniające lub uniemożliwiające zajście w ciążę. Endometrioza także nie pozostaje bez wpływu na płodność. Jest ona chorobą hormonalno-immunologiczną występującą najczęściej u kobiet w wieku rozrodczym między 25 a 30 rokiem życia. Wiąże się ona z ektopowym rozrostem błony śluzowej jamy macicy (endometrium) i jej obecnością w obrębie jamy brzusznej. Komórki endometrialne produkują mediatory (substancje chemiczne), które w znacznym stopniu niekorzystnie wpływają na proces jajeczkowania, zapłodnienia i późniejszego zagnieżdżenia zarodka w jamie macicy.

dreamstime_11427258_001Czynniki genetyczne

Wraz z wiekiem kobiety zwiększa się ryzyko wystąpienia zaburzeń genetycznych w komórkach jajowych, a co za tym idzie w DNA zarodków. Z tego powodu po 35 roku życia znacznie wyższy jest odsetek poronień, a pacjentki mają częściej kłopoty z zajściem w ciążę. Wiek mężczyzny także nie pozostaje bez wpływu na płodność i prawdopodobieństwo zaburzeń genetycznych. W przypadku panów po 45 roku życia rośnie ryzyko fragmentacji DNA plemników i tym samym rośnie ilość wad jednogenowych występujących u ich potomstwa.

Powikłania po chorobach i zabiegach

Prawidłowa budowa narządów rodnych warunkuje możliwość zajścia w ciążę. Panie, które planują dziecko powinny wcześniej skonsultować się z ginekologiem. Wykona on badanie USG i oceni stan macicy, jajowodów i jajników. Czasem przyczyną trudności z zajściem w ciążę mogą być nieprawidłowości np. niedorozwój macicy lub jej przegrody, tyłozgięcie bądź wrodzone wady budowy jajowodów.

Zabiegi operacyjne, przeprowadzane w obrębie jamy brzusznej mogą doprowadzić do powstania tzw. zrostów np. w okolicy jajowodów. Takie zmiany mogą uniemożliwiać połączenie się komórki jajowej z plemnikami. By je stwierdzić, konieczne może okazać się wykonanie laparoskopii lub badania USG z kontrastem. W przypadku poważnych nieprawidłowości, lekarz może skierować na zabieg zapłodnienia pozaustrojowego.

Za mało, za dużo

Na problemy z zajściem w ciążę wpływać może zarówno niedowaga, jak i otyłość. Najpopularniejszą metodą oznaczenia prawidłowej masy ciała jest wyliczenie wskaźnika BMI, bazującego na proporcji wagi do wzrostu danej osoby. Uznaje się, że dopuszczalna wartość BMI waha się między 18,5 a 24,5. Wyższe wskazania świadczą o nadwadze lub otyłości, niższe zaś o zbyt małej masie ciała. W obu przypadkach znaczne nieprawidłowości wagi korelują z trudnościami z poczęciem dziecka. Płodności sprzyjać będę dbałość o kondycję, dobre zdrowie i prawidłową masę ciała. W okresie starań o dziecko warto zwrócić uwagę na zrównoważoną dietę i odpowiednią porcję aktywności fizycznej. Można też poradzić się dietetyka i porozmawiać z lekarzem, jeśli mimo starań masa ciała jest zbyt duża lub zbyt mała.

Organizm się broni

Jedną z przyczyn trudności z zajściem w ciążę może być nieprawidłowa reakcja układu odpornościowego kobiety na nasienie partnera. Wytwarzane wówczas przeciwciała niszczą plemniki i uniemożliwiają zapłodnienie. Mówi się wtedy o tzw. zespole wrogiego śluzu. Aby potwierdzić diagnozę, zazwyczaj zaleca się wykonanie testu po stosunku – badania takie realizowane są w klinikach leczenia niepłodności.

Warto pamiętać, że wiele reakcji ciała współzależnych jest od stanu psychiki. W niektórych przypadkach stres, niepokój, napięcie mogą niejako blokować naturalne procesy fizjologiczne.

Dziecko w głowie

Warto pamiętać, że wiele reakcji ciała współzależnych jest od stanu psychiki. W niektórych przypadkach stres, niepokój, napięcie mogą niejako blokować naturalne procesy fizjologiczne. Bezskuteczne próby poczęcia dziecka wzmacniają z kolei negatywne emocje, wpływając na zwrotnie na funkcjonowanie organizmu. W związku z tym warto, by pary zmagające się z niepłodnością pozostawały pod opieką psychologa, który pomoże poradzić sobie z trudną sytuacją.

Po stronie mężczyzny

Czynnik męski w 35% przypadków jest zasadniczą przyczyną problemów z zajściem w ciążę. Z różnych powodów, czasowo lub trwale, nasienie partnera ma nieprawidłowe parametry (m.in. ilość  plemników, ich ruchliwość i prawidłowa budowa, objętość ejakulatu). Przyczyny problemów wiązać się mogą np. z przebytymi w dzieciństwie chorobami, jak świnka (zapalenie ślinianek), która w powikłaniu powodować może zapalenie jąder, prowadzące w niektórych przypadkach do trwałej niepłodności. Zazwyczaj nieprawidłowości pojawiają się także u pacjentów onkologicznych, poddanych radio- lub chemioterapii.

Nieprawidłowości mogą być konsekwencją przebytych chorób lub zabiegów, oddziaływania substancji toksycznych lub narażenia na wysokie temperatury. Płodność obniżać może dodatkowo noszenie ciasnej bielizny, palenie papierosów, przewlekły stres lub nadużywanie niektórych leków. Badanie nasienia pozwala określić jego jakość i ilość plemników, a tym samym ocenić płodność.
Jeśli u pary występują niepokojące dolegliwości lub przez dłuższy czas upragniona ciąża się nie pojawia, warto skonsultować się z lekarzem. Zleci on badania, a po postawieniu diagnozy, zaproponuje leczenie, które pomoże parze spełnić marzenia o rodzinie.

Twoja ocena: 12345
Loading...Loading...

Pozostałe artykuły w kategorii: Artykuły eksperckie

zobacz wszystkie artykuły w tej kategorii

Serwis Staraniowy.pl ma z założenia charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny. Zamieszczone tu materiały w żadnej mierze nie zastępują profesjonalnej porady medycznej. Przed zastosowaniem się do treści medycznych znajdujących się w naszym serwisie należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem.

Pomóż nam rozwinąć portal Wyraź opinię, zasugeruj poprawki