Staraniowy.pl

Niewydolność szyjki macicy jest jednym z rzadszych powikłań ciążowych. Mimo to, gdy już do niego dochodzi, jego konsekwencje są nierzadko tragiczne. Niemal bezobjawowy rozwój choroby może prowadzić nawet do poronienia późnej już ciąży. To dlatego tak istotna jest jak najwcześniejsza diagnostyka nieprawidłowości i profilaktyka, ratująca zdrowie matki i życie dziecka.

Porodowy falstart

Szyjka macicy jest niezwykle ważną częścią układu rozrodczego kobiety. Nie tylko łączy pochwę z macicą, ale i jest też swoistym kanałem dostępu do najważniejszego organu płciowego dla plemników oraz – w drugą stronę – drogą, którą musi pokonać rodzące się dziecko podczas porodu. Jako część mięśniówki macicy, szyjka zbudowana jest z tkanki mięśniowej gładkiej i posiada różne parametry. Najważniejsze z nich to długość i twardość. To one właśnie stanowią dla lekarza prowadzącego ciążę najważniejszą informację o kondycji układu rozrodczego przyszłej mamy.

W prawidłowo rozwijającej się ciąży szyjka jest na wpół twarda i odpowiednio długa (2,5-3,5 cm to długość idealna); zdarza się jednak, że mięknie i skraca się szybciej niż wskazuje na to wiek ciąży. Taka sytuacja jest dla lekarza sygnałem kłopotów. Może bowiem okazać się, że doszło do niewydolności szyjkowo-ciśnieniowej, to znaczy rozwierania się szyjki na długo przed terminem porodu. Dzieje się tak na skutek parcia powiększającej się macicy – szyjka jako organ nieelastyczny nie ugina się pod takim naporem i pęka, doprowadzając do wypadnięcia jaja płodowego. Stwarza to duże niebezpieczeństwo dla zdrowia matki i dziecka, bowiem tylko natychmiastowa interwencja jest w stanie uratować ciążę.

Przyczyny niewydolności

Niewydolność szyjkowo-ciśnieniowa grozi przedwczesnym porodem bądź późnym poronieniem. Dlatego tak ważna jest sprawna diagnostyka zmian w obrębie szyjki macicy i szybka interwencja w przypadku jej niedoczynności.

Przyczyn niedoczynności szyjki macicy jest wiele. Nierzadko okazuje się, że w grę wchodzą uwarun-kowania genetyczne, dotąd nierozpoznane wrodzone wady macicy bądź słaba kondycja szyjki macicy. Dużo częściej jednak źródeł nieprawidłowości należy upatrywać w przeszłości położniczej przyszłej mamy – przebytych zabiegach i operacjach ginekologicznych, poronieniach (szczególnie tych spowodowanych niewydolnością szyjkowo-ciśnieniową), a w szczególności komplikacjami oko-łoporodowymi we wcześniejszej ciąży, np. nadmiernym rozciągnięciem szyjki bądź rozległym jej pęknięciem w czasie porodu.  Wpływ na niewydolność mają także inne czynniki, m.in. hormonalne i biochemiczne.

Objawy i rozpoznanie

Największym problemem w rozpoznaniu zbyt szybkiego rozwierania się szyjki macicy jest bezobja-wowy przebieg procesu. Ciężarne często nie tylko nie czują bólu, ale i nie zauważają żadnych niepo-kojących dolegliwości, jak upławy czy krwawienie. Niestety, zbyt późno zdiagnozowane zagrożenie znacząco zmniejsza szansę na uratowanie dziecka, dlatego istotne jest, by przyszłe mamy natych-miast reagowały na takie objawy jak brunatne upławy (wydzielina z krwią), krew w moczu, parcie w dole brzucha lub ból kręgosłupa, a szczególnie przedwczesne pęknięcie błon płodowych. Niezwykle ważne są także kontrolne wizyty u ginekologa. Lekarz podczas badania ginekologicznego sprawdza długość i stopień twardości szyjki macicy i w przypadku niepokoju lub wątpliwości potwierdza dia-gnozę badaniem ultrasonograficznym. To najlepszy moment na interwencję i zadbanie o zdrowy przebieg dalszej ciąży.

Jak zapobiegać?

Nierozpoznana niewydolność szyjkowo-ciśnieniowa może prowadzić do przedwczesnego porodu bądź późnego poronienia. Aby tak się nie stało, lekarz, diagnozujący niedoczynność szyjki macicy, ma obowiązek przedsięwziąć odpowiednie kroki, by zapobiec tragedii. Najpopularniejszą profilaktyką w tym zakresie jest założenie szwów okrężnych na części pochwowej macicy. Leczenie odbywa się wówczas drogą chirurgiczną, ze znieczuleniem. Zabezpieczenie to nie daje 100% pewności, że szyjka nie ulegnie rozwarciu, ale znacząco zwiększa szansę na bezpieczne donoszenie ciąży. Szew okrężny usuwany jest kilka tygodni przed porodem. Nieco rzadziej stosowany jest pessar – specjalny, gumowy krążek, zakładany na szyjkę macicy w celu jej odciążenia. Pessar zakładany jest niemal „od ręki”, nie wymaga dodatkowych przygotowań i pobytu w szpitalu. Jedyną „wadą” krążka jest ryzyko zakażeń, ale to niwelowane jest poprzez – przykazane przez producentów – stosowanie globulek dopochwowych. Podobnie jak szwy, krążek usuwany jest tuż przed porodem. Dodatkowym zaleceniem podczas noszenia szwów lub krążków jest unikanie współżycia płciowego oraz dbanie o odpoczynek i nieprzeciążanie organizmu do zakończenia ciąży.