Staraniowy.pl

Żeby spłodzić dziecko nie jest oczywiście potrzebna specjalistyczna wiedza biologiczna, ani też świadomość tego, jak zapłodnienie przebiega. Mimo wszystko warto wiedzieć, jakie procesy przebiegają w naszym ciele kiedy staramy się o malucha. To nie tylko pożyteczna, ale też bardzo interesująca wiedza. Bo skąd biorą się plemniki? Jak powstaje komórka jajowa? Co dokładnie dzieje się w momencie ich połączenia?

Budowa plemnika

Plemnik, czyli męska komórka rozrodcza (tzw. gameta męska), powstaje w procesie zwanym spermatogenezą. Składa się z główki, wstawki oraz witki. Główka zawiera jądro komórkowe, niesie także DNA, dzięki czemu przekazuje nowemu życiu część kodu genetycznego ojca. Witka wprawia plemnika w ruch, sprawia, że ten „płynie”. Podczas jednego wytrysku w porcji zdrowego nasienia znajduje się 100-500 milionów plemników.

Jak powstają plemniki?

Spermatogeneza (inaczej spermogeneza) zachodzi w jądrach (gonadach męskich). Polega na przekształceniu komórek macierzystych – spermatogonii – w dojrzałe plemniki. W jądrach, które znajdują się na zewnątrz ciała, panuje nieco niższa temperatura niż w organizmie, co sprzyja spermatogenezie.

Jądra składają się z kanalików nasiennych – to takie „nitki” splątane w ich wnętrzu. Plemniki przechodząc przez nie ulegają procesom opisanym niżej. Powstawanie plemników trwa 72-74 dni, dzieli się na kilka etapów i rozpoczyna w komórkach plemnikotwórczych. Jest dość skomplikowany, lecz w uproszczeniu wygląda tak:

Spermatogonia (macierzyste komórki płciowe) dzielą się i przekształcają w spermatocyty.
↓
Spermatocyty przechodzą mejozę (proces podziału jądra komórkowego) i tworzą spermatydy.
↓
Spermatydy przekształcają się bezpodziałowo w plemniki – ten proces nosi nazwę spermiogenezy.

W tym momencie plemniki nie są jeszcze w pełni dojrzałe. Aby dojrzeć do pełnej sprawności przebywają w najądrzu przez kilka do dwunastu dni. To właśnie wtedy pojawia się u nich zdolność do ruchu.

Kobieca płodność – komórka jajowa i cykl jej życia

Proces powstawania i dojrzewania komórek jajowych (gamet żeńskich) nosi nazwę oogenezy. Cały proces odbywa się w jajnikach (gonadach). Pierwszy etap przypada jeszcze na okres życia płodowego

Etap I

Komórki macierzyste rozpoczynają mejozę. Cały proces zatrzymuję się, a komórki powstałe w jego wyniku zwane są oocytami I rzędu. Tworzą (razem z pobliskimi komórkami) pęcherzyk Graafa i w takiej formie czekają aż do okresu dojrzewania.

Etap II

Gdy zaczyna się okres dojrzewania hormony płciowe produkowane przez przysadkę mózgową sprawiają, że doświadczamy cyklicznego dojrzewania komórek jajowych – owulacji. Powstrzymany w etapie I podział komórkowy zostaje dokończony. Pęka pęcherzyk Graafa, do jajowodu zostaje uwolniona komórka jajowa, wydziela się także hormon hamujący kolejną owulację. Uwolnione jajeczko czeka na plemnik w jajowodzie.

Teraz dzieje się „magia”

Żeby doszło do zapłodnienia, plemnik musi połączyć się z komórką jajową. Oczywiście – tylko jeden plemnik. Po wytrysku (podczas którego plemniki „wystrzeliwane” są z prędkością 16 km/h) zaczyna się więc ostry wyścig mający na celu wyłonienie zwycięzcy. A wcale nie jest łatwo, choć podczas owulacji kobiecy organizm jest i tak nieco bardziej „gościnny”. Śluz, zazwyczaj gęsty, staje się bardziej przyjazny, ale mimo tego pozostaje jeszcze kwaśne środowisko pochwy oraz jej mikroskopijne włoski. Większość plemników (słabszych, uszkodzonych) ginie po drodze, przeżywają tylko te najszybsze i najsilniejsze – do komórki jajowej dociera zaledwie około 200!

Teraz zaczyna się ostatni etap. Kiedy najlepsze plemniki dotrą do większej od nich około 250 razy komórki jajowej zaczynają próbować dostać się do jej wnętrza. Jak to możliwe? Na samym końcu główki plemnika znajduje się swego rodzaju torebka z enzymami, które rozpuszczają powłokę komórki jajowej. Zwycięzca jest tylko jeden – wnika do jądra jajeczka i zaczyna się zespolenie. To daje sygnał błonie komórki jajowej, która tworzy barierę, aby żaden inny plemnik nie dostał się do wnętrza.

Zapłodnione jajeczko nosi nazwę zygoty, która dzieli się i wędruje w kierunku macicy, co trwa trzy dni. Kiedy tam dotrze – zagnieżdża się w jej górnej tylnej części ścianki. Po zagnieżdżeniu, które zabiera około 13 dni, zaczyna tworzyć się łożysko. Nie wszystkie komórki wędrujące do macicy stworzą organizm dziecka – większość „pęcherzyka zarodkowego” wejdzie w skład łożyska i błon płodowych.